زلزله بم کرمان
زلزله بم کرمان
پنجم دی ماه به مناسبت سالگرد وقوع زلزله بم به نام «روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی» نام‌گذاری شده است. واقع شدن ايران بر روي يکی از دو کمربند زلزله‌خيز جهان و وجود گسل‌هاي فراوان، احتمال وقوع زلزله را در فلات ايران افزایش داده است. به همین دلیل ایران جزو ده کشور بلاخيز و ششمين کشور زلزله‌خيز دنيا می‌باشد.
فلات مرکزی ایران که شامل شهر بم نیز می‌باشد، جزو یکی از زلزله‌خیز ترین مناطق محسوب می‌شود. زلزله بزرگ‌ترین تنش غیرقابل پیش‌بینی است که امکان تخریب ساختمان در آن بیشتر می‌باشد. کاهش خسارات وارده ناشی از آن نیازمند اقداماتی موثر است. افزایش آگاهی مردم، آمادگی نهاد‌های مختلف دولتی و اقداماتی در جهت مقاوم‌سازی ساختمان‌ها مثال‌هایی از این اقدامات هستند. مقاوم‌سازی ساختمان همان‌طور که از نام آن پیدا است، به معنی افزایش استحکام و مقاومت ساختمان در برابر انواع تنش‌های وارده مخصوصا زلزله است. به همین دلیل لذا توجه به آن در برابر زلزله اهمیت بالایی دارد.
خسارات زمین لرزه بم
زمین‌لرزه سال ۱۳۸۲ بم، زمین‌لرزه‌ای با بزرگی ۶٫۶ ریشتر بود که بامداد روز جمعه ۵ دی ۱۳۸۲ به مدت ۱۲ ثانیه، در شهر بم و مناطق اطراف آن، شامل منطقه ارگ تاریخی بم در شرق استان کرمان رخ داد. در این زمین‌لرزه ۷۰ درصد از سازه‌های شهر بم کاملا تخریب شد. ارگ تاریخی بم با بیش از ۲۵۰۰ سال قدمت که بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین سازه گِلی جهان بود، ویران شد. شدت زلزله، عمق کم، ساعت وقوع، طولانی بودن مدت زمان لرزه و نزدیکی کانون زلزله به شهر موجب خسارات فراوان گردید. از مهم‌ترین دلایل برجای گذاشتن خسارت زیاد این زلزله به ساختمان‌های شهر بم، برخوردار نبودن استحکام کافی آن‌ها بود.
ارگ بم کرمان
ارگ بم کرمان بزرگ‌ترین بنای خشتی جهان در مرکز شهر بم واقع شده‌است. تاریخچه آن به دوران قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. ارگ بم در سال 1345 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده بود و بعدها نیز در فهرست جهانی یونسکو قرار گرفت. این مجموعه عظیم پس از زلزله تقریبا به‌طور کامل ویران شد اما این پایان کار ارگ بم کرمان نبود. این زلزله باعث آشکار شدن لایه‌های زیرین ساخت و سازهای خشتی شد که مورد توجه ویژه‌ی باستان‌شناسان قرار گرفت.
بازسازی ارگ بم کرمان
قرار بر این بود بازسازی شهر بم و ارگ بم تا تابستان سال 84 به پایان برسد، اما ضعف مدیریتی، ناهماهنگی میان نهادها، نبود نیروهای متخصص معمار و ساختمان‌سازی و نبود آموزش صحیح امدادگران در کنار سایر عوامل باعث شد تا بازسازی شهر به کندی انجام شود.
بعد از زلزله، ژاپن و ایتالیا و فرانسه آمادگی خود را برای بازسازی ارگ بم اعلام کردند. ژاپن حدود 3/1 میلیون دلار به ایران برای بازسازی کمک کرد و با ارسال تجهیزات و ایجاد طرح سه‌بعدی از ارگ بم برای افزایش دقت نوسازی، این پروژه را پشتیبانی کرد.
ایتالیا نیز با اجرای پروژه‌ای با بودجه‌ای در حدود ۵۰۰ هزار یورو جهت مرمت و استحکام بخشی ارگ تاریخی بم مشارکت کرد. فرانسه نیز با تهیه نقشه ارگ بم، مبلغ قابل‌توجهی به این پروژه کمک کردند. تاکنون بیش از 15 میلیارد برای بازسازی ارگ بم هزینه شده‌است و مسئولین بازسازی ارگ بم را پروسه ای 50 ساله می‌دانند. کارشناسان مرمت و معماری به بازسازی و مرمت ارگ و باستان شناسان به حفاری در آن مشغولند.
مقاوم‌سازی ساختمان در برابر زلزله
اصطلاح مقاوم‌سازی به معنی بالا بردن مقاومت در برابر نیروی زلزله نیست. مقاوم‌سازی به منظور بهبود عملکرد اجزاء سازه ساختمان در برابر زلزله است به همین دلیل بهتر است اصطلاح بهسازی به کار برده شود. بهسازی در صنعت ساختمان به مفهوم احیاء یا افزودن قابلیت بهره‌برداری ساختمان و افزایش طول عمر مفید آن است.
زلزله امروز بخش جدایی‌ناپذیر از تاریخ ایران و به خصوص بم شده‌است. بازسازی شهر، بناهایی همچون ارگ بم مرهمی بر زخم‌های مردم آسیب‌دیده بم است و در کنار آن می‌تواند به اقتصاد این شهر رونق ببخشد. انسان امروزی نمی‌تواند از وقوع زلزله جلوگیری کند اما می‌تواند با بکارگیری این روش‌ها از به وجود آمدن خسارات مالی و فجایع انسانی جلوگیری نماید. اطلاع یافتن از مشخصات ساختمان‌های مقاوم نیازمند زمان و تخصص بیشتری است.
پاسخ